OKTOBER
Wuivende siergrassen
Langzamerhand krijgen herfstkleuren de overhand en maakt de tuin zich op voor de winter. Nu de bomen en planten in rust gaan, kunt u ze uitstekend verplanten. Ook planten kan heel goed in dit jaargetijde.
Winterbloeiers
Heeft u nog een geschikte plek voor een mooie winterbloeier waar u – vanuit uw huis – goed zicht op heeft? Denk dan bijvoorbeeld eens aan een toverhazelaar, winterviool of een sierkers. Heeft u geen tuin maar een balkon? Dan is de winterjasmijn zeer geschikt. Zet de struik in een ruime pot of kuip en geef hem een klimsteuntje, dan vindt hij zijn weg vanzelf.
Kleurrijke boost
De tuin in oktober saai? Dat is een misvatting. Juist nu kunt u genieten van bloeiende planten en heesters in de meest fantastische kleuren. Wat dacht u van bloeiende herfstkrokus, Sedum en herfstchrysanten?
Sommige planten vallen op door hun blad, andere hebben prachtige bloemen of kleurrijke siervruchten. Zo kunnen allerlei hulstsoorten, sierappels, sneeuwbes en kardinaalsmuts uw tuin in het najaar een kleurrijke boost geven.
Wortels maken
Oktober is de plantmaand bij uitstek. Plant nu uw bomen, heesters en vaste planten, dan hebben ze voldoende gelegenheid om wortels te maken voordat eventueel de winter invalt. Daarmee hebben zij een groeivoorsprong ten opzichte van hun familieleden die pas in het voorjaar worden geplant.
Overigens kunt u nu bloembollen planten. Gezellig samen met het gezin een dagje de tuin in, allemaal een mandje met bollen en een plantschepje. En dan maar weer uitkijken naar het volgende voorjaar.
Tuinonderhoud oktober
Fuchsia’s en geraniums opkuilen
Veel mensen missen in huis, schuur of garage de ruimte om hun verzameling fuchsia’s en geraniums (Pelargonium) te laten overwinteren. U kunt ze ook ingraven in de tuin (met grond bedekken) of ze in een flinke kist vol potgrond laten overwinteren.
Afgevallen blad
Afgevallen blad is niet alleen geschikt voor de composthoop of om bladaarde te maken, maar dient ook als afdekmateriaal voor gevoelige, grote vaste planten zoals Gunnera. Laat het Gunnera-blad gewoon zitten, maar maak een vijftig centimeter hoge gaasrand rond de voet van de plant en vul de ruimte erbinnen met afgevallen blad.
Bol- en knolgewassen rooien
Gladiolen, Ixia’s, dahlia’s, knolbegonia’s en dergelijke kunnen niet tegen vorst en moeten nu de grond uit als u ze wilt overhouden. Het sein om dat te doen is meestal het zwart worden van het blad van de dahlia’s door lage temperaturen.
Rooi niet te vroeg, omdat de diktegroei van bollen en knollen vooral in deze late periode plaats vindt. Snij stengels op twee centimeter boven de bol of knol af en laat de stengelstompjes indrogen op een droge, luchtige plek.
Na verloop van tijd laten ze makkelijk los en is ook de grond rond de bol of knol zover gedroogd dat deze er voor een flink deel afvalt. Verder schoonmaken is niet nodig. Bewaar de bollen of knollen op een koele, normaal vochtige plek.
Compost maken
Vanouds komt in oktober veel organisch afval uit de tuin. In plaats van afvoeren, kunt u ook overwegen er compost van te maken. Een compostbak is snel gekocht of gemaakt. Recycling van gezond tuinafval (en ongekookt plantaardig keukenafval) heeft altijd zin.
Mest onkruidvrij maken
Als u uw (moes)tuin met oude stalmest bemest, zult u merken dat dit vol onkruidzaad zit dat al snel gaat ontkiemen. Zaden verliezen namelijk hun kiemkracht niet in de magen van koeien en paarden. U kunt de mest het beste eerst composteren.
Wissel lagen mest af met ander te composteren materiaal. Door de hoge temperatuur die tijdens het composteren ontstaat (tot wel 60 °C) verdwijnt het kiemvermogen. Het eindproduct is een zeer voedselrijke compost.
Voeding voor pioenen
Pioenrozen vragen veel voeding. Geef ze dat bij uitzondering nu nog in de vorm van een lekkere laag goed verteerde stalmest voordat de winter begint.
Besheester: de natuurlijke smaakmaker die je tuinhart betovert
Tot ver in de herfst, als zomerbloeiers zo zoetjes aan uitgebloeid zijn, stelen de besheesters flink de show. Het zijn echte smaakmakers en niet alleen in de tuin. Wist je dat de olie van Gaultheria (ook wel bekend als bergthee) wordt gebruikt als smaakmaker voor bijvoorbeeld tandpasta en kauwgom? Besheesters zijn ook nog eens belangrijk voor de biodiversiteit. Vogels, insecten en kleine dieren zijn namelijk dol op hun bloemen en bessen. Dat heeft de natuur mooi geregeld, want veel besvormende planten zijn voor hun voortplanting afhankelijk van zaadverspreiding door vogels.
Feestelijk plantje
Bergthee (Gaultheria) is een populair besheestertje, zeker rondom de kersttijd. Het wintergroene blad en de sprekende rode bessen lenen zich uitstekend voor de sfeer in die periode. Daarom zijn ze ook zo geliefd als winterse aankleding van terras en balkon. Maar de bergthee is ook een zeer geschikte bodembedekker, zeker als begroeiing onder bladverliezende heesters. Met hun witte bloemetjes in juni, de felrode bessen in de herfst (die geuren als je ze kneust) en hun mooi purperkleurig blad, zorgen ze voor een lange periode van kijkplezier. De parelbes (Pernettya) heeft roze, rode of witte besjes en lijkt veel op bergthee.
Besheesters houden ervan om in de herfst geplant te worden, dan is de plant in rust. Juist in die periode is de besheester volop verkrijgbaar, dus dat komt goed uit. Het fijne wortelgestel ligt dicht bij de oppervlakte, pas dus op met het gebruik van schoffel en schop. De planten houden van zure, vochtige grond. Eenmaal per jaar een laagje humus maakt ze helemaal blij. Dat geldt ook voor licht en lucht. En juist omdat besheersters zo goed gedijen onder bladverliezende struiken is het goed om het afgevallen blad even op te ruimen.
De geur van lente
Een andere makkelijke, groenblijvende besheester is de Skimmia. De weldadige geur van de bloem doet denken aan het lelietje-van-dalen, en dat is toch echt een lentebrenger. Skimmia behoort tot de wijnruitfamilie (Rutaceae), net als de citroen en sinaasappel. Dat verklaart de typische citrusgeur die vrijkomt als je het blad van de Skimmia kneust. Het is ook een heerlijke plant om een winters balkon of terras
op te fleuren.
Er zijn aardig wat soorten Skimmia te koop: witte, crème en roze varianten, compacte groeiers en dwergachtige. Niet alle Skimmia?s krijgen echter bessen. De vrouwelijke cultivars vormen bessen als er een mannelijke cultivar in de buurt staat, maar er zijn ook tweeslachtige Skimmia?s die altijd bessen vormen.
De Skimmia's zijn ideale planten om de (kale) voet van een Rhododendron af te dekken, of als losgroeiende lage haag tot een meter hoog. In het voorjaar een beetje organische mest rondom de wortelvoet, een beschaduwd vochtig plekje en de Skimmia beloont je rijkelijk met bloemen en bessen. De Skimmia japonica ?Rubella? bijvoorbeeld kent een langdurige en overvloedige bloei. De plant begint in september al met vele kleine bloemtrossen, om vanaf oktober volop te bloeien met prachtige rode bloemtrossen. In april openen die rode bloemen zich en komt er nog een mooi wit-crème bloemetje te voorschijn, dat aanhoudt tot ver in mei.
Toverheester
Een lid van de heifamilie, de Leucothoe, maakt het lekker bont. Deze groenblijvende, winterharde heester kent vele kleuren van de regenboog: groen, crème, lichtgeel, roze, rood en paars. Ook de planthoogte varieert, van dertig centimeter tot wel een meter. Dat maakt ze geschikt als lage bodembedekker (Leucothoe ?Zeblid?) maar ook als hogere borderplant (Leucothoe ?Walteri?). Er is ook een gekrulde variant, de Leucothoe axillaris 'Curly Red', een compacte, wintergroene struik met opgerolde bladeren. Combineer de Leucothoe bijvoorbeeld met Skimmia en de sneeuwbal en je hebt een prachtig winters trio.
Leucothoe is vooral bekend om zijn prachtige herfstkleuring. Gouden regel: hoe meer zon de plant krijgt des te mooier is het gekleurde blad. Zet de plant in vochtige, goed doorlatende zure grond. In mei vormt hij kleine roze of witte bloemen. Snoeien kan het beste in juni. Leuke bijkomstigheid is dat het nieuwe blad dan prachtig rood is.
Als we het toch hebben over het kleuren van je herfst- of wintertuin, moeten we zeker niet de struik- en dopheide vergeten. Die staan garant voor spectaculaire bloem- en bladkleuren. Je hebt najaarsbloeiers (Calluna) en winterbloeiers (Erica). Goed dus om even te informeren of ze voor jouw tuindoel geschikt zijn. Vraag dan meteen of ze winterhard zijn.
Heide gedijt het beste op vochtige, goed doorlatende, zure grond. Zon en een open standplaats vinden ze heerlijk. Eigenlijk zijn een paar pollen niet erg geschikt om de prachtige kleuren tot hun recht te laten komen. Als je wat meer uitpakt, bereik je een maximaal kleureffect. Graaf bijvoorbeeld een stukje tuin af ? zo?n veertig centimeter diep ? en vul het gat met kant-en-klare mengsels. Plant de heide erin en maak je eigen heidetuin af met andere zure grondminnaars zoals Rhododendron, azalea, brem, conifeer en Skimmia.
Wie dacht dat er in het najaar en de winter weinig te beleven valt in de tuin heeft het mis. Met besheesters ben je, ook als het blad valt of als er sneeuw ligt, verzekerd van een kleurrijke compositie die je tuinhart betovert.
Recycle je tuin. Composteer!
Recycling is natuurlijk altijd een goed idee. Recycle je keuken- en tuinafval en maak er compost van. Minder afval, gratis voeding/mest en je planten in je tuin en balkon zullen je dankbaar zijn. Stappenplan voor het maken van compost. Zelf compost maken klinkt wellicht moeilijk maar niets is minder waar. Zowel in een grote als kleine tuin maar zelfs op een balkon is het zeer gemakkelijk te realiseren.
1. Hoe?
In een kleine tuin of balkon kun je het beste kiezen voor een compostvat die je in elk tuincentrum kunt kopen. Heb je wat meer ruimte dan kun je middels planken of kippengaas zelf iets bouwen of schaf een compostsilo aan.
2. Wat?
Voor zowel composthoop als compostvat geldt dat het afval zo gevarieerd mogelijk moet zijn: vochtig en droog, slap en stevig, grof en fijn, koolstofrijk (zaagsel, snoeihout, stro, boombladeren) en stikstofrijk (gras, mest, tuinafval).
3. Waar?
Kies voor een beschutte plek in de schaduw en let bij een 'open' composthoop dat deze niet teveel in de regen staat, anders spoelen de voedingsstoffen weg. Een goede plek is onder een boom of onder een afdakje.
4. Waarom?
- Compost verbetert de bodemstructuur
- Compost voegt voedingsstoffen toe
- Compost, gemengd met wat aarde, is ook goed te gebruiken als potgrond of tuinaarde.
- Compost houdt vocht vast als de grond droog wordt, verbetert de structuur en daardoor de 'doorwortelbaarheid' van de bodem.
- Compost stelt voedingsmiddelen ter beschikking aan de wortels en stimuleert het bodemleven.
5. Wat recycle je wel?
- Fijngemaakt snoeiafval, hout en takken
- Grasmaaisel
- Bladeren
- Oogstresten uit de moestuin
- Overig tuinafval
- Eierschalen
- Koffiefilters en theezakjes
- Rauwe groenten- en fruitresten
6. Wat recycle je niet?
- Zieke planten en onkruid
- Bloeiende en zaaddragende planten
- Onkruid
- Coniferenafval
- Gekookte etensresten
- Botjes en vlees
- Aardappelschillen (tenzij biologisch, dit i.v.m. bestrijdingsmiddelen)
- Schillen van citrusvruchten (tenzij biologisch, dit i.v.m. bestrijdingsmiddelen)
- Kattenbakkorrels en ontlasting (van bijv. hond of kat)
- Bedrukt papier
- En natuurlijk geen metaal, blik, glas, steen of plastic
7. Composteertips
- Werk zoveel mogelijk in laagjes verschillende soorten afval.
- Zorg voor voldoende zuurstof dus om de zoveel weken even omscheppen en de onderste laag boven laten komen.
- Behalve zuurstof is ook vocht van essentieel belang voor de groei van micro-organismen, zorg dus dat het niet uitdroogt.
- Liever niet te dicht bij je vijver om te voorkomen dat de meststoffen je vijver in spoelen.
- In maart of april een laagje compost van ca. 2 cm centimeter uitstrooien over de border en op het gazon.
OKTOBER
Wuivende siergrassen
Langzamerhand krijgen herfstkleuren de overhand en maakt de tuin zich op voor de winter. Nu de bomen en planten in rust gaan, kunt u ze uitstekend verplanten. Ook planten kan heel goed in dit jaargetijde.
Winterbloeiers
Heeft u nog een geschikte plek voor een mooie winterbloeier waar u – vanuit uw huis – goed zicht op heeft? Denk dan bijvoorbeeld eens aan een toverhazelaar, winterviool of een sierkers. Heeft u geen tuin maar een balkon? Dan is de winterjasmijn zeer geschikt. Zet de struik in een ruime pot of kuip en geef hem een klimsteuntje, dan vindt hij zijn weg vanzelf.
Kleurrijke boost
De tuin in oktober saai? Dat is een misvatting. Juist nu kunt u genieten van bloeiende planten en heesters in de meest fantastische kleuren. Wat dacht u van bloeiende herfstkrokus, Sedum en herfstchrysanten?
Sommige planten vallen op door hun blad, andere hebben prachtige bloemen of kleurrijke siervruchten. Zo kunnen allerlei hulstsoorten, sierappels, sneeuwbes en kardinaalsmuts uw tuin in het najaar een kleurrijke boost geven.
Wortels maken
Oktober is de plantmaand bij uitstek. Plant nu uw bomen, heesters en vaste planten, dan hebben ze voldoende gelegenheid om wortels te maken voordat eventueel de winter invalt. Daarmee hebben zij een groeivoorsprong ten opzichte van hun familieleden die pas in het voorjaar worden geplant.
Overigens kunt u nu bloembollen planten. Gezellig samen met het gezin een dagje de tuin in, allemaal een mandje met bollen en een plantschepje. En dan maar weer uitkijken naar het volgende voorjaar.
Tuinonderhoud oktober
Fuchsia’s en geraniums opkuilen
Veel mensen missen in huis, schuur of garage de ruimte om hun verzameling fuchsia’s en geraniums (Pelargonium) te laten overwinteren. U kunt ze ook ingraven in de tuin (met grond bedekken) of ze in een flinke kist vol potgrond laten overwinteren.
Afgevallen blad
Afgevallen blad is niet alleen geschikt voor de composthoop of om bladaarde te maken, maar dient ook als afdekmateriaal voor gevoelige, grote vaste planten zoals Gunnera. Laat het Gunnera-blad gewoon zitten, maar maak een vijftig centimeter hoge gaasrand rond de voet van de plant en vul de ruimte erbinnen met afgevallen blad.
Bol- en knolgewassen rooien
Gladiolen, Ixia’s, dahlia’s, knolbegonia’s en dergelijke kunnen niet tegen vorst en moeten nu de grond uit als u ze wilt overhouden. Het sein om dat te doen is meestal het zwart worden van het blad van de dahlia’s door lage temperaturen.
Rooi niet te vroeg, omdat de diktegroei van bollen en knollen vooral in deze late periode plaats vindt. Snij stengels op twee centimeter boven de bol of knol af en laat de stengelstompjes indrogen op een droge, luchtige plek.
Na verloop van tijd laten ze makkelijk los en is ook de grond rond de bol of knol zover gedroogd dat deze er voor een flink deel afvalt. Verder schoonmaken is niet nodig. Bewaar de bollen of knollen op een koele, normaal vochtige plek.
Compost maken
Vanouds komt in oktober veel organisch afval uit de tuin. In plaats van afvoeren, kunt u ook overwegen er compost van te maken. Een compostbak is snel gekocht of gemaakt. Recycling van gezond tuinafval (en ongekookt plantaardig keukenafval) heeft altijd zin.
Mest onkruidvrij maken
Als u uw (moes)tuin met oude stalmest bemest, zult u merken dat dit vol onkruidzaad zit dat al snel gaat ontkiemen. Zaden verliezen namelijk hun kiemkracht niet in de magen van koeien en paarden. U kunt de mest het beste eerst composteren.
Wissel lagen mest af met ander te composteren materiaal. Door de hoge temperatuur die tijdens het composteren ontstaat (tot wel 60 °C) verdwijnt het kiemvermogen. Het eindproduct is een zeer voedselrijke compost.
Voeding voor pioenen
Pioenrozen vragen veel voeding. Geef ze dat bij uitzondering nu nog in de vorm van een lekkere laag goed verteerde stalmest voordat de winter begint.
Besheester: de natuurlijke smaakmaker die je tuinhart betovert
Tot ver in de herfst, als zomerbloeiers zo zoetjes aan uitgebloeid zijn, stelen de besheesters flink de show. Het zijn echte smaakmakers en niet alleen in de tuin. Wist je dat de olie van Gaultheria (ook wel bekend als bergthee) wordt gebruikt als smaakmaker voor bijvoorbeeld tandpasta en kauwgom? Besheesters zijn ook nog eens belangrijk voor de biodiversiteit. Vogels, insecten en kleine dieren zijn namelijk dol op hun bloemen en bessen. Dat heeft de natuur mooi geregeld, want veel besvormende planten zijn voor hun voortplanting afhankelijk van zaadverspreiding door vogels.
Feestelijk plantje
Bergthee (Gaultheria) is een populair besheestertje, zeker rondom de kersttijd. Het wintergroene blad en de sprekende rode bessen lenen zich uitstekend voor de sfeer in die periode. Daarom zijn ze ook zo geliefd als winterse aankleding van terras en balkon. Maar de bergthee is ook een zeer geschikte bodembedekker, zeker als begroeiing onder bladverliezende heesters. Met hun witte bloemetjes in juni, de felrode bessen in de herfst (die geuren als je ze kneust) en hun mooi purperkleurig blad, zorgen ze voor een lange periode van kijkplezier. De parelbes (Pernettya) heeft roze, rode of witte besjes en lijkt veel op bergthee.
Besheesters houden ervan om in de herfst geplant te worden, dan is de plant in rust. Juist in die periode is de besheester volop verkrijgbaar, dus dat komt goed uit. Het fijne wortelgestel ligt dicht bij de oppervlakte, pas dus op met het gebruik van schoffel en schop. De planten houden van zure, vochtige grond. Eenmaal per jaar een laagje humus maakt ze helemaal blij. Dat geldt ook voor licht en lucht. En juist omdat besheersters zo goed gedijen onder bladverliezende struiken is het goed om het afgevallen blad even op te ruimen.
De geur van lente
Een andere makkelijke, groenblijvende besheester is de Skimmia. De weldadige geur van de bloem doet denken aan het lelietje-van-dalen, en dat is toch echt een lentebrenger. Skimmia behoort tot de wijnruitfamilie (Rutaceae), net als de citroen en sinaasappel. Dat verklaart de typische citrusgeur die vrijkomt als je het blad van de Skimmia kneust. Het is ook een heerlijke plant om een winters balkon of terras
op te fleuren.
Er zijn aardig wat soorten Skimmia te koop: witte, crème en roze varianten, compacte groeiers en dwergachtige. Niet alle Skimmia?s krijgen echter bessen. De vrouwelijke cultivars vormen bessen als er een mannelijke cultivar in de buurt staat, maar er zijn ook tweeslachtige Skimmia?s die altijd bessen vormen.
De Skimmia's zijn ideale planten om de (kale) voet van een Rhododendron af te dekken, of als losgroeiende lage haag tot een meter hoog. In het voorjaar een beetje organische mest rondom de wortelvoet, een beschaduwd vochtig plekje en de Skimmia beloont je rijkelijk met bloemen en bessen. De Skimmia japonica ?Rubella? bijvoorbeeld kent een langdurige en overvloedige bloei. De plant begint in september al met vele kleine bloemtrossen, om vanaf oktober volop te bloeien met prachtige rode bloemtrossen. In april openen die rode bloemen zich en komt er nog een mooi wit-crème bloemetje te voorschijn, dat aanhoudt tot ver in mei.
Toverheester
Een lid van de heifamilie, de Leucothoe, maakt het lekker bont. Deze groenblijvende, winterharde heester kent vele kleuren van de regenboog: groen, crème, lichtgeel, roze, rood en paars. Ook de planthoogte varieert, van dertig centimeter tot wel een meter. Dat maakt ze geschikt als lage bodembedekker (Leucothoe ?Zeblid?) maar ook als hogere borderplant (Leucothoe ?Walteri?). Er is ook een gekrulde variant, de Leucothoe axillaris 'Curly Red', een compacte, wintergroene struik met opgerolde bladeren. Combineer de Leucothoe bijvoorbeeld met Skimmia en de sneeuwbal en je hebt een prachtig winters trio.
Leucothoe is vooral bekend om zijn prachtige herfstkleuring. Gouden regel: hoe meer zon de plant krijgt des te mooier is het gekleurde blad. Zet de plant in vochtige, goed doorlatende zure grond. In mei vormt hij kleine roze of witte bloemen. Snoeien kan het beste in juni. Leuke bijkomstigheid is dat het nieuwe blad dan prachtig rood is.
Als we het toch hebben over het kleuren van je herfst- of wintertuin, moeten we zeker niet de struik- en dopheide vergeten. Die staan garant voor spectaculaire bloem- en bladkleuren. Je hebt najaarsbloeiers (Calluna) en winterbloeiers (Erica). Goed dus om even te informeren of ze voor jouw tuindoel geschikt zijn. Vraag dan meteen of ze winterhard zijn.
Heide gedijt het beste op vochtige, goed doorlatende, zure grond. Zon en een open standplaats vinden ze heerlijk. Eigenlijk zijn een paar pollen niet erg geschikt om de prachtige kleuren tot hun recht te laten komen. Als je wat meer uitpakt, bereik je een maximaal kleureffect. Graaf bijvoorbeeld een stukje tuin af ? zo?n veertig centimeter diep ? en vul het gat met kant-en-klare mengsels. Plant de heide erin en maak je eigen heidetuin af met andere zure grondminnaars zoals Rhododendron, azalea, brem, conifeer en Skimmia.
Wie dacht dat er in het najaar en de winter weinig te beleven valt in de tuin heeft het mis. Met besheesters ben je, ook als het blad valt of als er sneeuw ligt, verzekerd van een kleurrijke compositie die je tuinhart betovert.
Recycle je tuin. Composteer!
Recycling is natuurlijk altijd een goed idee. Recycle je keuken- en tuinafval en maak er compost van. Minder afval, gratis voeding/mest en je planten in je tuin en balkon zullen je dankbaar zijn. Stappenplan voor het maken van compost. Zelf compost maken klinkt wellicht moeilijk maar niets is minder waar. Zowel in een grote als kleine tuin maar zelfs op een balkon is het zeer gemakkelijk te realiseren.
1. Hoe?
In een kleine tuin of balkon kun je het beste kiezen voor een compostvat die je in elk tuincentrum kunt kopen. Heb je wat meer ruimte dan kun je middels planken of kippengaas zelf iets bouwen of schaf een compostsilo aan.
2. Wat?
Voor zowel composthoop als compostvat geldt dat het afval zo gevarieerd mogelijk moet zijn: vochtig en droog, slap en stevig, grof en fijn, koolstofrijk (zaagsel, snoeihout, stro, boombladeren) en stikstofrijk (gras, mest, tuinafval).
3. Waar?
Kies voor een beschutte plek in de schaduw en let bij een 'open' composthoop dat deze niet teveel in de regen staat, anders spoelen de voedingsstoffen weg. Een goede plek is onder een boom of onder een afdakje.
4. Waarom?
- Compost verbetert de bodemstructuur
- Compost voegt voedingsstoffen toe
- Compost, gemengd met wat aarde, is ook goed te gebruiken als potgrond of tuinaarde.
- Compost houdt vocht vast als de grond droog wordt, verbetert de structuur en daardoor de 'doorwortelbaarheid' van de bodem.
- Compost stelt voedingsmiddelen ter beschikking aan de wortels en stimuleert het bodemleven.
5. Wat recycle je wel?
- Fijngemaakt snoeiafval, hout en takken
- Grasmaaisel
- Bladeren
- Oogstresten uit de moestuin
- Overig tuinafval
- Eierschalen
- Koffiefilters en theezakjes
- Rauwe groenten- en fruitresten
6. Wat recycle je niet?
- Zieke planten en onkruid
- Bloeiende en zaaddragende planten
- Onkruid
- Coniferenafval
- Gekookte etensresten
- Botjes en vlees
- Aardappelschillen (tenzij biologisch, dit i.v.m. bestrijdingsmiddelen)
- Schillen van citrusvruchten (tenzij biologisch, dit i.v.m. bestrijdingsmiddelen)
- Kattenbakkorrels en ontlasting (van bijv. hond of kat)
- Bedrukt papier
- En natuurlijk geen metaal, blik, glas, steen of plastic
7. Composteertips
- Werk zoveel mogelijk in laagjes verschillende soorten afval.
- Zorg voor voldoende zuurstof dus om de zoveel weken even omscheppen en de onderste laag boven laten komen.
- Behalve zuurstof is ook vocht van essentieel belang voor de groei van micro-organismen, zorg dus dat het niet uitdroogt.
- Liever niet te dicht bij je vijver om te voorkomen dat de meststoffen je vijver in spoelen.
- In maart of april een laagje compost van ca. 2 cm centimeter uitstrooien over de border en op het gazon.
OKTOBER
Wuivende siergrassen
Langzamerhand krijgen herfstkleuren de overhand en maakt de tuin zich op voor de winter. Nu de bomen en planten in rust gaan, kunt u ze uitstekend verplanten. Ook planten kan heel goed in dit jaargetijde.
Winterbloeiers
Heeft u nog een geschikte plek voor een mooie winterbloeier waar u – vanuit uw huis – goed zicht op heeft? Denk dan bijvoorbeeld eens aan een toverhazelaar, winterviool of een sierkers. Heeft u geen tuin maar een balkon? Dan is de winterjasmijn zeer geschikt. Zet de struik in een ruime pot of kuip en geef hem een klimsteuntje, dan vindt hij zijn weg vanzelf.
Kleurrijke boost
De tuin in oktober saai? Dat is een misvatting. Juist nu kunt u genieten van bloeiende planten en heesters in de meest fantastische kleuren. Wat dacht u van bloeiende herfstkrokus, Sedum en herfstchrysanten?
Sommige planten vallen op door hun blad, andere hebben prachtige bloemen of kleurrijke siervruchten. Zo kunnen allerlei hulstsoorten, sierappels, sneeuwbes en kardinaalsmuts uw tuin in het najaar een kleurrijke boost geven.
Wortels maken
Oktober is de plantmaand bij uitstek. Plant nu uw bomen, heesters en vaste planten, dan hebben ze voldoende gelegenheid om wortels te maken voordat eventueel de winter invalt. Daarmee hebben zij een groeivoorsprong ten opzichte van hun familieleden die pas in het voorjaar worden geplant.
Overigens kunt u nu bloembollen planten. Gezellig samen met het gezin een dagje de tuin in, allemaal een mandje met bollen en een plantschepje. En dan maar weer uitkijken naar het volgende voorjaar.
Tuinonderhoud oktober
Fuchsia’s en geraniums opkuilen
Veel mensen missen in huis, schuur of garage de ruimte om hun verzameling fuchsia’s en geraniums (Pelargonium) te laten overwinteren. U kunt ze ook ingraven in de tuin (met grond bedekken) of ze in een flinke kist vol potgrond laten overwinteren.
Afgevallen blad
Afgevallen blad is niet alleen geschikt voor de composthoop of om bladaarde te maken, maar dient ook als afdekmateriaal voor gevoelige, grote vaste planten zoals Gunnera. Laat het Gunnera-blad gewoon zitten, maar maak een vijftig centimeter hoge gaasrand rond de voet van de plant en vul de ruimte erbinnen met afgevallen blad.
Bol- en knolgewassen rooien
Gladiolen, Ixia’s, dahlia’s, knolbegonia’s en dergelijke kunnen niet tegen vorst en moeten nu de grond uit als u ze wilt overhouden. Het sein om dat te doen is meestal het zwart worden van het blad van de dahlia’s door lage temperaturen.
Rooi niet te vroeg, omdat de diktegroei van bollen en knollen vooral in deze late periode plaats vindt. Snij stengels op twee centimeter boven de bol of knol af en laat de stengelstompjes indrogen op een droge, luchtige plek.
Na verloop van tijd laten ze makkelijk los en is ook de grond rond de bol of knol zover gedroogd dat deze er voor een flink deel afvalt. Verder schoonmaken is niet nodig. Bewaar de bollen of knollen op een koele, normaal vochtige plek.
Compost maken
Vanouds komt in oktober veel organisch afval uit de tuin. In plaats van afvoeren, kunt u ook overwegen er compost van te maken. Een compostbak is snel gekocht of gemaakt. Recycling van gezond tuinafval (en ongekookt plantaardig keukenafval) heeft altijd zin.
Mest onkruidvrij maken
Als u uw (moes)tuin met oude stalmest bemest, zult u merken dat dit vol onkruidzaad zit dat al snel gaat ontkiemen. Zaden verliezen namelijk hun kiemkracht niet in de magen van koeien en paarden. U kunt de mest het beste eerst composteren.
Wissel lagen mest af met ander te composteren materiaal. Door de hoge temperatuur die tijdens het composteren ontstaat (tot wel 60 °C) verdwijnt het kiemvermogen. Het eindproduct is een zeer voedselrijke compost.
Voeding voor pioenen
Pioenrozen vragen veel voeding. Geef ze dat bij uitzondering nu nog in de vorm van een lekkere laag goed verteerde stalmest voordat de winter begint.
Besheester: de natuurlijke smaakmaker die je tuinhart betovert
Tot ver in de herfst, als zomerbloeiers zo zoetjes aan uitgebloeid zijn, stelen de besheesters flink de show. Het zijn echte smaakmakers en niet alleen in de tuin. Wist je dat de olie van Gaultheria (ook wel bekend als bergthee) wordt gebruikt als smaakmaker voor bijvoorbeeld tandpasta en kauwgom? Besheesters zijn ook nog eens belangrijk voor de biodiversiteit. Vogels, insecten en kleine dieren zijn namelijk dol op hun bloemen en bessen. Dat heeft de natuur mooi geregeld, want veel besvormende planten zijn voor hun voortplanting afhankelijk van zaadverspreiding door vogels.
Feestelijk plantje
Bergthee (Gaultheria) is een populair besheestertje, zeker rondom de kersttijd. Het wintergroene blad en de sprekende rode bessen lenen zich uitstekend voor de sfeer in die periode. Daarom zijn ze ook zo geliefd als winterse aankleding van terras en balkon. Maar de bergthee is ook een zeer geschikte bodembedekker, zeker als begroeiing onder bladverliezende heesters. Met hun witte bloemetjes in juni, de felrode bessen in de herfst (die geuren als je ze kneust) en hun mooi purperkleurig blad, zorgen ze voor een lange periode van kijkplezier. De parelbes (Pernettya) heeft roze, rode of witte besjes en lijkt veel op bergthee.
Besheesters houden ervan om in de herfst geplant te worden, dan is de plant in rust. Juist in die periode is de besheester volop verkrijgbaar, dus dat komt goed uit. Het fijne wortelgestel ligt dicht bij de oppervlakte, pas dus op met het gebruik van schoffel en schop. De planten houden van zure, vochtige grond. Eenmaal per jaar een laagje humus maakt ze helemaal blij. Dat geldt ook voor licht en lucht. En juist omdat besheersters zo goed gedijen onder bladverliezende struiken is het goed om het afgevallen blad even op te ruimen.
De geur van lente
Een andere makkelijke, groenblijvende besheester is de Skimmia. De weldadige geur van de bloem doet denken aan het lelietje-van-dalen, en dat is toch echt een lentebrenger. Skimmia behoort tot de wijnruitfamilie (Rutaceae), net als de citroen en sinaasappel. Dat verklaart de typische citrusgeur die vrijkomt als je het blad van de Skimmia kneust. Het is ook een heerlijke plant om een winters balkon of terras
op te fleuren.
Er zijn aardig wat soorten Skimmia te koop: witte, crème en roze varianten, compacte groeiers en dwergachtige. Niet alle Skimmia?s krijgen echter bessen. De vrouwelijke cultivars vormen bessen als er een mannelijke cultivar in de buurt staat, maar er zijn ook tweeslachtige Skimmia?s die altijd bessen vormen.
De Skimmia's zijn ideale planten om de (kale) voet van een Rhododendron af te dekken, of als losgroeiende lage haag tot een meter hoog. In het voorjaar een beetje organische mest rondom de wortelvoet, een beschaduwd vochtig plekje en de Skimmia beloont je rijkelijk met bloemen en bessen. De Skimmia japonica ?Rubella? bijvoorbeeld kent een langdurige en overvloedige bloei. De plant begint in september al met vele kleine bloemtrossen, om vanaf oktober volop te bloeien met prachtige rode bloemtrossen. In april openen die rode bloemen zich en komt er nog een mooi wit-crème bloemetje te voorschijn, dat aanhoudt tot ver in mei.
Toverheester
Een lid van de heifamilie, de Leucothoe, maakt het lekker bont. Deze groenblijvende, winterharde heester kent vele kleuren van de regenboog: groen, crème, lichtgeel, roze, rood en paars. Ook de planthoogte varieert, van dertig centimeter tot wel een meter. Dat maakt ze geschikt als lage bodembedekker (Leucothoe ?Zeblid?) maar ook als hogere borderplant (Leucothoe ?Walteri?). Er is ook een gekrulde variant, de Leucothoe axillaris 'Curly Red', een compacte, wintergroene struik met opgerolde bladeren. Combineer de Leucothoe bijvoorbeeld met Skimmia en de sneeuwbal en je hebt een prachtig winters trio.
Leucothoe is vooral bekend om zijn prachtige herfstkleuring. Gouden regel: hoe meer zon de plant krijgt des te mooier is het gekleurde blad. Zet de plant in vochtige, goed doorlatende zure grond. In mei vormt hij kleine roze of witte bloemen. Snoeien kan het beste in juni. Leuke bijkomstigheid is dat het nieuwe blad dan prachtig rood is.
Als we het toch hebben over het kleuren van je herfst- of wintertuin, moeten we zeker niet de struik- en dopheide vergeten. Die staan garant voor spectaculaire bloem- en bladkleuren. Je hebt najaarsbloeiers (Calluna) en winterbloeiers (Erica). Goed dus om even te informeren of ze voor jouw tuindoel geschikt zijn. Vraag dan meteen of ze winterhard zijn.
Heide gedijt het beste op vochtige, goed doorlatende, zure grond. Zon en een open standplaats vinden ze heerlijk. Eigenlijk zijn een paar pollen niet erg geschikt om de prachtige kleuren tot hun recht te laten komen. Als je wat meer uitpakt, bereik je een maximaal kleureffect. Graaf bijvoorbeeld een stukje tuin af ? zo?n veertig centimeter diep ? en vul het gat met kant-en-klare mengsels. Plant de heide erin en maak je eigen heidetuin af met andere zure grondminnaars zoals Rhododendron, azalea, brem, conifeer en Skimmia.
Wie dacht dat er in het najaar en de winter weinig te beleven valt in de tuin heeft het mis. Met besheesters ben je, ook als het blad valt of als er sneeuw ligt, verzekerd van een kleurrijke compositie die je tuinhart betovert.
Recycle je tuin. Composteer!
Recycling is natuurlijk altijd een goed idee. Recycle je keuken- en tuinafval en maak er compost van. Minder afval, gratis voeding/mest en je planten in je tuin en balkon zullen je dankbaar zijn. Stappenplan voor het maken van compost. Zelf compost maken klinkt wellicht moeilijk maar niets is minder waar. Zowel in een grote als kleine tuin maar zelfs op een balkon is het zeer gemakkelijk te realiseren.
1. Hoe?
In een kleine tuin of balkon kun je het beste kiezen voor een compostvat die je in elk tuincentrum kunt kopen. Heb je wat meer ruimte dan kun je middels planken of kippengaas zelf iets bouwen of schaf een compostsilo aan.
2. Wat?
Voor zowel composthoop als compostvat geldt dat het afval zo gevarieerd mogelijk moet zijn: vochtig en droog, slap en stevig, grof en fijn, koolstofrijk (zaagsel, snoeihout, stro, boombladeren) en stikstofrijk (gras, mest, tuinafval).
3. Waar?
Kies voor een beschutte plek in de schaduw en let bij een 'open' composthoop dat deze niet teveel in de regen staat, anders spoelen de voedingsstoffen weg. Een goede plek is onder een boom of onder een afdakje.
4. Waarom?
- Compost verbetert de bodemstructuur
- Compost voegt voedingsstoffen toe
- Compost, gemengd met wat aarde, is ook goed te gebruiken als potgrond of tuinaarde.
- Compost houdt vocht vast als de grond droog wordt, verbetert de structuur en daardoor de 'doorwortelbaarheid' van de bodem.
- Compost stelt voedingsmiddelen ter beschikking aan de wortels en stimuleert het bodemleven.
5. Wat recycle je wel?
- Fijngemaakt snoeiafval, hout en takken
- Grasmaaisel
- Bladeren
- Oogstresten uit de moestuin
- Overig tuinafval
- Eierschalen
- Koffiefilters en theezakjes
- Rauwe groenten- en fruitresten
6. Wat recycle je niet?
- Zieke planten en onkruid
- Bloeiende en zaaddragende planten
- Onkruid
- Coniferenafval
- Gekookte etensresten
- Botjes en vlees
- Aardappelschillen (tenzij biologisch, dit i.v.m. bestrijdingsmiddelen)
- Schillen van citrusvruchten (tenzij biologisch, dit i.v.m. bestrijdingsmiddelen)
- Kattenbakkorrels en ontlasting (van bijv. hond of kat)
- Bedrukt papier
- En natuurlijk geen metaal, blik, glas, steen of plastic
7. Composteertips
- Werk zoveel mogelijk in laagjes verschillende soorten afval.
- Zorg voor voldoende zuurstof dus om de zoveel weken even omscheppen en de onderste laag boven laten komen.
- Behalve zuurstof is ook vocht van essentieel belang voor de groei van micro-organismen, zorg dus dat het niet uitdroogt.
- Liever niet te dicht bij je vijver om te voorkomen dat de meststoffen je vijver in spoelen.
- In maart of april een laagje compost van ca. 2 cm centimeter uitstrooien over de border en op het gazon.